Wielki atlas roślin Polski
OKRYTONASIENNE / RÓŻOWCE / RÓŻOWATE / Głóg
Głóg jednoszyjkowy
(Crataegus monogyna Jacq.)
Inne nazwy: głożyna, ciernie białe, jaworek, bodlak.
Rozmieszczenie geograficzne
Środkowa i południowa Europa, Kaukaz, Azja Mniejsza, północna Afryka. Pospolity od niżu po góry, głównie jednak na nizinach. Występuje najczęściej w zaroślach śródpolnych, na nieużytkach, przy drogach itp., poza tym rośnie w widnych lasach mieszanych i liściastych. Jest także uprawiany.
Gatunek rodzimy.
Pokrój
![głóg jednoszyjkowy](../obrazy/glog/glog_jednoszyjkowy_1d.jpg)
Krzew lub niewielkie drzewo liściaste z bardzo gęsto ugałęzioną, miotlastą otwartą z góry koroną. Pień niezbyt gruby, przeważnie pochylony i nisko rozgałęziony, często wielokrotny (formy krzewiaste). Korona średnio szeroka, miotlasto wysklepiona, bardzo gęsto ugałęziona, ciernista. Gałęzie mocno zdrewniałe, pokryte cierniami.
Kora, pędy
![głóg jednoszyjkowy](../obrazy/glog/glog_jednoszyjkowy_2d.jpg)
Kora brunatnoszara, płytko spękana na podłużne, często odpadające poletka. Młode pędy cienkie i sztywne, oliwkowozielone, słabo owłosione. Krótkopędy często przekształcone w bardzo ostre ciernie długości 1-2cm. Pąki mieszane, drobne, jajowate do prawie kulistych, zaokrąglone, boczne mniejsze niż wierzchołkowe, odstające od pędu. Łuski brązowoczerwone, ciemno obrzeżone.
Liście
Blaszkowate, pojedyncze, wyposażone w bardzo duże przylistki. Blaszka długości 3-6 cm, zmienna w formie, zwykle w ogólnym zarysie szerokojajowata lub rombowata, u nasady klinowata, posiada przeważnie 5 bardzo głęboko powcinanych klap (czasem dochodzących niemal do środkowego nerwu), całobrzega, tylko na wierzchołku klap z kilkoma nieregularnymi ząbkami. Z wierzchu ciemnozielona, błyszcząca i naga, od spodu jaśniejsza, w kątach nerwów lekko owłosiona. Ustawienie skrętoległe na ogonkach.
![głóg jednoszyjkowy](../obrazy/glog/glog_jednoszyjkowy_3d.jpg)
![głóg jednoszyjkowy](../obrazy/glog/glog_jednoszyjkowy_4d.jpg)
Kwiaty
![głóg jednoszyjkowy](../obrazy/glog/glog_jednoszyjkowy_5d.jpg)
Kwiaty obupłciowe, owadopylne i miododajne, zebrane po kilka do kilkunastu sztuk w gęste, baldachowate, wzniesione kwiatostany. Pojedyncze kwiaty o średnicy 8-15mm, białe, z 5-krotnym, podwójnym okwiatem. Pręciki w liczbie 20 w kilku 5-10 członowych okółkach, pylniki różowe lub czerwone, słupek jednoszyjkowy - stąd nazwa gatunku.
Okres kwitnienia: Maj - czerwiec.
Owoce
![głóg jednoszyjkowy](../obrazy/glog/glog_jednoszyjkowy_6d.jpg)
Owoce jabłkowate, kulisto-owalne owocki długości 7-10mm, błyszczącoczerwone, zwisające po kilka sztuk na dość długich szypułkach. Posiadają przeważnie jedną pestkę. Są jadalne i zawierają dużo witaminy C. Owoce pozostają na drzewie długo, często aż do pierwszych mrozów.
Korzeń
System korzeniowy głęboki i rozległy, wytwarzający odrośla. Korzenie bardzo mocne, jednak wrażliwe na zbijanie ziemi i przesuszenie.
Siedlisko
Pospolity od niżu po góry, głównie jednak na nizinach. Występuje najczęściej w zaroślach śródpolnych, na nieużytkach, przy drogach itp. Gatunek mało wymagający, dobrze przystosowujący się do różnych warunków, preferujący gleby ilaste i gliniaste, zasadowe i umiarkowanie suche oraz obszary o większych średniorocznych opadach, światło- i ciepłolubny, odporny na zanieczyszczenia powietrza. Często sadzony jako roślina ozdobna.
Roślina lecznicza
Działanie: rozkurczające naczynia wieńcowe serca i uspokajające.