Wielki atlas roślin Polski
NAGONASIENNE / IGLASTE / SOSNOWCE / SOSNOWATE / Jałowiec /
Jałowiec pospolity
(Juniperus communis L.)
Rozmieszczenie geograficzne
Europa, Azja, północna Afryka, Ameryka Północna. Występuje od niżu po góry, najczęściej na słonecznych, skalistych zboczach, na wrzosowiskach i łąkach oraz w widnych borach sosnowych.
Gatunek rodzimy.
Pokrój
Zawsze zielony, powoli rosnący, prosty, od nasady rozgałęziony krzew o kolumnowej, występuje również jako małe drzewo o wielu pniach z wąsko piramidalną (tylko rzadko spłaszczoną) koroną, osiąga wysokość 0,5-6 m. Młode pędy - kanciaste z wąskimi podłużnymi listewkami.
Kora
Początkowo gładka czerwonawo brunatna, później szarobrunatna wzdłuż popękana, odpadająca w postaci łusek i włókien.
Liście
Liście szpilkowate, przeważnie po trzy w okółku, daleko od siebie, prosto odstające, nie zbiegające w dół pędu, sztywne, kłujące, 10-28 mm długości i 1-2 mm szerokości, równowąskie do lancetowatych, na końcu tępe lub kolczasto zaostrzone, proste, zwykle szarozielone, z wierzchu z szeroką białą wstęgą środkową i wąskimi zielonymi smugami brzeżnymi.
Kwiaty
Rozdzielnopłciowe, rozmieszczone dwupiennie. Pojawiają się jesienią w pachwinach liści okółków w środkowej części gałązek. Kwiaty męskie małe, podłużne, żółte, zwykle skierowane skośnie w dół, składają się z licznych okółków o 3 łuskowatych pręcikach. Kwiaty żeńskie bardzo małe i niepozorne, zielonkawe, prosto wzniesione, składające się z licznych 3- członowych okółków o podłużnie spiczastych listkach łuskowych. Trzy zalążki są umieszczone szczytowo pomiędzy trzema najwyższymi łuskowatymi listkami.
Okres kwitnienia: kwiecień - czerwiec.
Owoce
Odpowiednikami owoców są tzw. szyszkojagody - kuliste utwory wielkości ziarna grochu (o średnicy 6-9mm), zbudowane z trzech nasion otoczonych przez zamkniętą, mięsistą osnówkę. Szyszkojagody ciemnoniebieskie (przed dojrzeniem zielone), pokryte woskowatym nalotem, osadzone na bardzo krótkich szypułkach, mało soczyste i nieprzyjemne w smaku. Nasiona wydłużone, łagodnie trójkanciaste, jasnobrązowe, posiadają twardą łupinę i są pokryte gruczołkami zawierającymi olejek eteryczny.
Korzeń
System korzeniowy rozłożysty, z biegnącymi płytko pod powierzchnią ziemi bardzo długimi i elastycznymi korzeniami.
Roślina lecznicza:
Wykorzystuje się szyszkojagody, liście i samo drewno. Medycyna naturalna zaleca stosowanie jałowca w takich chorobach jak: artretyzm, cukrzyca i nadczynność tarczycy. Leki z jałowca można przyrządzać na wiele sposobów jako napary, wyciągi wodne i nalewki, syropy, wino i piwo jałowcowe czy nawet powidła.