Wielki atlas roślin Polski
OKRYTONASIENNE / BUKOWCE / BUKOWATE / KASZTAN /
Kasztan jadalny
(Castanea sativa Mill.)
Rozmieszczenie geograficzne
Kiedyś gatunek występujący tylko na południe od Alp, rozpowszechniony przez Rzymian w Europie Zachodniej i południowo-zachodniej Słowacji (obszar Małych Karpat). Obecnie rozpowszechniony w basenie Morza Śródziemnego, Azji Mniejszej i na Kaukazie. W Polsce nie występuje dziko; nieliczne egzemplarze rosną w ogrodach botanicznych i parkach, głównie na Pomorzu Zachodnim i Dolnym Śląsku..
Gatunek obcy. W Polsce uprawiany.
Pokrój
Drzewo wysokości do 35 m, o pniu pokrytym brunatną, głęboko spękaną korowiną. Korona gęsta, kulista. Pień gruby, dosyć często skręcony wzdłuż osi, czasami wielokrotny, stosunkowo nisko rozwidlony. Korona szeroka, przeważnie nisko osadzona.
Kora, pędy
Początkowo gładka i szara, z wiekiem staje się dość głęboko siatkowato spękana. Młode pędy delikatnie omszone, później nagie. Pąki jajowate, okryte 2-4 brązowymi łuskami o ciemniejszych brzegach, suche (różnica w stosunku do kasztanowców), wyrastają nad dużymi bliznami liściowymi, pąków szczytowych brak.
Liście
Ustawione w dwóch prostnicach, młode pod spodem delikatnie omszone, potem nagie, sztywne. Blaszka liściowa piłkowana o ilości nerwów równej ilości ząbków. Liść długości 10-25 cm podłużnie lancetowaty, o nasadzie szerokoklinowatej. Ogonek do 3 cm.
Kwiaty
Rozdzielnopłciowe, rozmieszczone jednopiennie, wiatropylne. Kwiaty męskie drobne i niepozorne, zebrane na długich (10-20 cm) i sztywnych, stojących kotkach żółtawego koloru. Kwiaty żeńskie także bardzo niepozorne, zebrane po kilka sztuk w jednej okrywie na dolnym odcinku osi tych samych kwiatostanów. Kotki wyrastają w pęczkach.
Okres kwitnienia: Czerwiec - lipiec.
Owoce
Są to tzw. marony, przypominające popularne "kasztany" (tj. nasiona tworzone przez kasztanowce) orzechy, zebrane po 2-4 w dużych, kulistych, gęsto pokrytych długimi i cienkimi kolcami, początkowo jasnozielonych, z czasem brązowiejących okrywach (kupulach), pękających po dojrzeniu 3-4 klapami. Orzechy różnią się wydłużonym, szpiczastym wierzchołkiem zwieńczonym przez charakterystyczny pęczek zeschniętych pozostałości po słupku, są także nieco mniejsze niż orzechy kasztanowca.
Korzeń
System korzeniowy palowy, głęboki.
Siedlisko
Preferuje łagodny, ciepły i wilgotny klimat, nie znosi ani zbytnich upałów, ani bardzo silnych mrozów. W południowo-wschodniej, a nawet centralnej Polsce często mocno przemarza. Lubi gleby głębokie i świeże (najlepiej zdrenowane) o lekko kwaśnym odczynie.