Wielki atlas roślin Polski
OKRYTONASIENNE / POKRZYWOWCE / MORWOWATE / MORWA /
Morwa biała
(Morus alba L.)
Rozmieszczenie geograficzne
Pochodzi z Chin. Później zaczęto ją uprawiać również w innych rejonach świata. Rozprzestrzeniła się z upraw i obecnie rośnie dziko w Afryce, Ameryce Północnej i Południowej oraz na wyspach Pacyfiku. W Europie zaczęto ją uprawiać od XI wieku. W Polsce występuje często, jako jedyny gatunek morwy. Ze względu na fioletowo-czarną barwę owoców morwa biała bywa mylnie brana za morwę czarną lub czerwoną.
Gatunek obcy. W Polsce uprawiany.
Pokrój
Pokrój. Niewielkie drzewo liściaste o krótkim pniu i okrągławej koronie. Dość często występuje też w formie krzewiastej. Pień krótki i krępy, często krzywy lub pochylony. Korona okrągława, stosunkowo szeroka, gęsta. Konary rosochate, rzadko rozstawione, dość grube przy tym jednak łamliwe.
Kora, pędy
Ciemnoszara do brunatnoczerwonej, z podłużnymi, łukowatymi bruzdami, uszkodzona (zwłaszcza młoda) wydziela obficie biały sok mleczny. Młode pędy proste i cienkie, obłe, początkowo oliwkowozielone i lekko omszone, z czasem żółtawoszare i łysiejące.
Liście
Blaszkowate, pojedyncze. Blaszka o bardzo zmiennym kształcie, w ogólnym zarysie jajowata, bezklapowa lub z 3-5 niesymetrycznymi, często bardzo głębokimi klapami, długości 6-18 cm. Bezklapowe liście przypominają lekko wydłużone liście lipy, posiadają sercowatą i często niesymetryczną nasadę oraz zaostrzony wierzchołek, na brzegu są grubo i dość głęboko nieregularnie piłkowane, z góry ciemnozielone, bardzo mocno błyszczące, nagie, od spodu matowe, z kępkami białych włosków tylko na głównych nerwach. Ustawienie skrętoległe na 1.5-2 cm ogonkach. Ogonki owłosione, z góry rynienkowate, wydzielają sok mleczny.
Kwiaty
Rozdzielnopłciowe, rozmieszczone jednopiennie, wiatropylne. Kwiaty męskie zebrane w kotkowate kwiatostany wyrastające w kątach liści. Kotki jasnozielone, podłużne, dosyć krótkie - długości 3-7 cm, zwisające na szypułkach. Kwiaty żeńskie w bardzo krótkich (poniżej 2 cm), główkowatych i pękatych, zwykle wzniesionych kwiatostanach. Pojedyncze kwiaty żeńskie drobne i niepozorne, czterokrotne, z dwoma wystającymi, pierzastymi znamionami.
Okres kwitnienia: Maj - czerwiec.
Owoce
Małe orzeszki otoczone mięsistymi listkami okwiatu i zebrane po kilkadziesiąt sztuk w niewielkie, osadzone na szypułkach, jajowato-owalne lub walcowate owocostan. Owocostany te kształtem i rozmiarami przypominają jeżyny. Mają one długość 1-2 cm, a ich kolor najpierw biały, jednak z biegiem czasu ciemnieje przybierając bladoróżowe zabarwienie, a czasami niemal czarny. Owoce są bardzo soczyste i jadalne.
Korzeń
System korzeniowy rozłożysty, dosyć głęboki. Korzenie kruche i delikatne.
Siedlisko
Zadrzewienia śródpolne, zarośla. Gatunek miejscami dziczejący. Drzewo o minimalnych wymaganiach glebowych, światło- i ciepłolubne, stosunkowo wrażliwe na mróz, odporne natomiast na zanieczyszczenia powietrza.
Roślina lecznicza
Liście morwy białej wykazują właściwości lecznicze. Działają stabilizująco na poziom cukru we krwi, ograniczając jego przyswajanie przez organizm, dlatego mogą być polecane pomocniczo w cukrzycy typu 2 oraz przy odchudzaniu.