Wielki atlas roślin Polski
NAGONASIENNE / IGLASTE / SOSNOWCE / SOSNOWATE / Sosna /
Sosna zwyczajna (pospolita)
(Pinus sylwestris L.)
Rozmieszczenie geograficzne
Zasięg sosny zwyczajnej rozciąga się odWielkiej Brytani i Portugalii na zachodzie do Serbii i Morza Ochockiego na wschodzie. W Polsce jest gatunkiem pospolitym na całym obszarze z wyjątkiem wyższych partii gór. Tworzy zespoły borów sosnowych, występuje również często w borach mieszanych.
Gatunek rodzimy.
Pokrój
Zimozielone drzewo z luźną koroną, początkowo stożkową, później nieregularną. W zwartych skupiskach szybko traci dolne gałęzie, pozostawiając wysoki, smukły pień. Wysokość do 30-40 m, średnica do 120 cm.
Kora
Kora u podstawy pnia starych drzew jest szarobrązowa i gruba, głęboko bruzdowana, w górnej części ma kolor rudawopomarańczowy i łuszczy się cienkimi płatami. Młode pędy nagie, początkowo jasnozielonkawe, gładkie i lekko połyskujące, wyprostowane pionowo w górę, potem zielonoszare do szarobrunatnych, odchylające się na boki. Pąki podługowate lub jajowate, delikatnie zaostrzone, długości do 1cm, z licznymi pomarańczowobrązowymi, cienkimi i czasami nieco odstającymi łuskami, żywicujące.
Liście
Igły szarozielone do niebieskozielonych, osadzone parami na krótkopędach, długości 3-8 cm, sztywne, skręcone dookoła swojej osi. Pary igieł osadzone są promieniście i prostopadle do osi.
Kwiaty
Rozdzielnopłciowe, rozmieszczone jednopiennie, wiatropylne, zebrane w szyszeczki. Męskie szyszeczki skupione gęsto u nasady długopędów pojawiających się w danym roku, walcowate lub podłużnie jajowate, żółte. Pojedynczy kwiat stanowią liczne pręciki osadzone na osi, każdy z dwoma pylnikami z wyrostkiem łącznikowym. Żeńskie szyszeczki stoją na wierzchołkach pędów, pojedynczo lub zebrane po 2 sztuki, jajowate, długości ok. 5mm, ciemnoczerwone, purpurowe lub fioletowe.
Okres kwitnienia: maj - czerwiec.
Szyszki
Osadzone na krótkich szypułkach, pojedynczo lub zebrane po 2-3 sztuki. Młode są małe, zielone i zamknięte. Z czasem otwierają się i przybierają kształt szerokojajowaty, staję się brązowe lub brunatne. Najczęściej zwisające. Łuski zdrewniałe, grube i długie, na końcach zaopatrzone w rombowate, jasnobrązowe tarczki. Na każdej łusce nasiennej znajdują się dwa półksiężycowato oskrzydlone nasiona, roznoszone przez wiatr.
Korzeń
Palowy osiąga głębokość 1,5-3 m. Większość korzeni rośnie poziomo, około 20 cm pod powierzchnią ziemi.