Wielki atlas roślin Polski
OKRYTONASIENNE / RÓŻOWCE / WIĄZOWATE / Wiąz
Wiąz szypułkowy
(Ulmus laevis Pall.)
Inne nazwy: limak.
Rozmieszczenie geograficzne
Europa środkowa, wschodnia i południowo-wschodnia aż po Kaukaz, na wschód od Uralu. Nie występuje w Anglii i nie przekracza granicy Bałtyku i Morza Północnego. W Europie Zachodniej jest dość rzadki, w południowo-wschodniej zaś jest bardziej pospolity od wiązu polnego. W całej Polsce jest dość pospolity.
Gatunek rodzimy.
Pokrój
Drzewo o szerokiej, kopulastej lub pucharowato rozszerzonej ku górze koronie i o wysokości do 35-40m. Obwodowe, drobne gałęzie często zwisają. Pień o średnicy do 1,5 m jest prosty, u drzew wolno stojących często bywa nisko rozdzielony na kilka odnóg o dość sporych rozmiarach. Bardzo charakterystyczne dla tego gatunku są deskowato rozszerzone nasady głównych korzeni. Natomiast u drzew starszych nasada pnia jest przez to rozszerzona i wzmocniona poprzez potężne wsporniki.
Kora, pędy
Korowina na pniu młodych drzew u podstawy łuszczy się cienkimi płatami. Pędy, nawet starsze gałązki, szczeciniasto owłosione. Pączki jednakowej wielkości i kształtu. Łuski dwubarwne - jasnobrunatne z ciemniejszymi brzegami. Pączki ostre. Pęd bruzdowany, bardzo gęsto się rozgałęzia.
Liście
Liście o kształcie eliptycznym lub odwrotnie jajowatym, najszersze powyżej środka, długości 6-14 cm, podwójnie piłkowane, na szczycie nagle zaostrzone. Charakterystyczną cechą tego gatunku jest silna asymetryczność liści u nasady. Z wierzchu liście są gładkie lub nieco szorstkie, od spodu miękko omszone. Ogonek liściowy krótki.
Kwiaty
Na długich, zwisających szypułkach. Okwiat 6-dzielny o orzęsionych brzegach. Pręciki (6-8) o fioletowych pylnikach. Znamiona białe.
Okres kwitnienia: marzec - kwiecień.
Korzeń
Ma głęboki system korzeniowy. Oprócz głębokiego korzenia palowego wytwarza silne i również dość głębokie korzenie boczne. Dzięki temu jest odporny na silne wiatry.
Owoce
Owocem jest spłaszczony orzeszek otoczony dokoła pergaminowatym skrzydełkiem. Owoce niewielkie, gęsto i drobno orzęsione, z orzeszkiem pośrodku, zwisające na długich i cienkich szypułkach. Dojrzewają w maju - czerwcu, szybko opadają z drzewa i wkrótce kiełkują.
Siedlisko
Rośnie w lasach łęgowych wraz z topolami i wierzbami oraz w wilgotnych lasach na żyznych, głębokich glebach. W górach dochodzi do wysokości 1200 m n.p.m. i rośnie głównie nad potokami. Jest wymagający w stosunku do gleby - przeważnie rośnie na żyznych glebach. Dobrze znosi długotrwałe zalewy. Jest odporny na mrozy i dobrze znosi zacienienie.