Wielki atlas roślin Polski
NAGONASIENNE / IGLASTE / CYPRYSOWCE / CYPRYSOWATE / Żywotnik
Żywotnik zachodni
(Thuja occidentalis L.)
Inne nazwy: tuja
Rozmieszczenie geograficzne
Pochodzi ze wschodnich części Ameryki Północnej - południowej Kanady i północnych rejonów USA. Obecnie popularne drzewo ogrodowe w Europie Środkowej i Południowej. Najczęściej uprawiany w Polsce gatunek żywotnika. Posiada około 140 odmian ozdobnych.
Gatunek obcy. W Polsce uprawiany.
Pokrój
Średniej wysokości zimozielone drzewo iglaste o bardzo gęstym i zwartym, regularnie stożkowatym pokroju. Wierzchołek żywotnika zachodniego prawie zawsze jest wyprostowany (nie zwiesza się), a jego gałązki wachlarzowato rozpostarte w jednej płaszczyźnie (zazwyczaj poziomo). Osiąga wysokość do 20 m (w Polsce dorasta do 15 m), średnica pnia do 0,4 m.
Kora
Kora pomarańczowobrunatna do brunatnoszarej, cienka i miękka, podłużnie spękana i łuszcząca się pionowo wąskimi, włóknistymi pasemkami. Tegoroczne młode pędy zielone (koloru podobnego jak łuski), z czasem brązowieją. Młode gałązki silnie spłaszczone i wachlarzowato rozpostarte w jednej płaszczyźnie. U dorosłych drzew przeważa poziome ustawienie gałązek. Silnie spłaszczone, jasnozielone gałązki w zimę przybierają brunatny odcień.
Liście
Łuskowate igły, na pędach wierzchołkowych zaostrzone, odstające, rozmieszczone rzadko, długości 3-4(5) mm, na gałązkach silnie przylegające, tępo zakończone, długości około 2,5 mm. Łuski rosnące na dolnej i górnej płaszczyźnie gałązki opatrzone wypukłym gruczołkiem żywicznym, boczne krótsze i bez gruczołków. Ustawienie nakrzyżległe.
Kwiaty
Rozdzielnopłciowe, rozmieszczone jednopiennie, wiatropylne. Kwiaty męskie zebrane na końcach pędów w drobne, jajowate, czerwonawe kwiatostany. Kwiaty żeńskie bardzo niepozorne, zebrane w małe, jajowate, zielonawożółte szyszeczki.
Okres kwitnienia: marzec - maj.
Owoce
Odpowiednikami owocostanów są małe, jajowate szyszeczki o długości 8-12 mm, najpierw zielone, potem żółtawe, zaraz po dojrzeniu jasnobrązowe, w końcu brunatne. Każda szyszeczka składa się z 6-8 nachodzących na siebie, początkowo skórzastych, z czasem drewniejących łusek, które po dojrzeniu mniej lub bardziej rozchylają się. Nasiona w liczbie 1-3 na każdej z płodnych łusek, soczewkowate, opatrzone dwoma skrzydełkami.
Korzeń
System korzeniowy płytki i płaski, posiadający liczne drobne i gęste korzenie rosnące blisko pod powierzchnią ziemi.
Roślina lecznicza
Stosowana w fitoterapii oraz homeopatii u ludzi i zwierząt.